O Italii / TRENTINO - ALTO ADIGE / ROVERETO

Zawieszone pomiędzy państwami, narodami, językami i kulturami urocze Rovereto to miejsce na przyjemny spacer

Rovereto to „miasto pomiędzy”: pomiędzy Weroną, a Trydentem, czyli pomiędzy regionami Veneto i Trentino Alto Adige, a co za tym idzie – pomiędzy długimi wiekami wpływów pomiędzy Italią, a Niemcami. Położone jest wyjątkowo korzystnie pod względem turystyki: kilka kroków od północnych wybrzeży Jeziora Garda na zachodzie i od cudownych Dolomitów na wschodzie, u podnóża Alp (a konkretnie Prealp Gardesane), w Dolinie Rzeki Adygi: a więc znowu pomiędzy: pomiędzy górami, a jeziorami. Nie jest duże, liczy sobie około 40 tysięcy mieszkańców i leży na terenie Prowincji Trydent.

Miasto jest ważnym ośrodkiem przemysłowym, miastem kultury i nauki. Od XVIII wieku nazywane jest Atenami Trydentu ze względu na swój uniwersytet i wysoki poziom edukacji. Jest również często nazywane Città della quercia czyli Miastem dębu, który jest symbolem Rovereto (rovere to odmiana dębu, obecnego także w herbie miasta). Kolejne określenie Rovereto to Città della Pace czyli Miasto Pokoju, ze względu na Dzwon Ofiar Wojen – symbolicznie upamiętniającego ofiary I i II Wojny Światowej.

Rovereto położone jest w południowej części Regionu Trydent Górna Adyga, około 30 km na południe od Trydentu oraz 75 km na północ od Werony (Veneto). Leży przy ważnej Autostradzie A22 łączącej Italię z Austrią przez Przełęcz Brennero. Znajduje się właściwie w centrum Doliny Lagarina (Vallagarina), która jest ostatnią doliną przed górskimi pasmami rozpoczynającymi się na północ od miasta oraz pierwszą doliną zapowiadającą wielką Dolinę Rzeki Pad na południu. Przez Rovereto przepływa Adyga. Na północy rozciąga się potężny Masyw Monte Bondone, a od Jeziora Garda miasto oddalone jest o jedyne 15 kilometrów. Położone jest na wysokości około 200 metrów n.p.m. Rozciągająca się w kierunku południowym od Rovereto Dolina Lagarina przecięta jest Adygą, wzdłuż której znajdują się rozległe winnice. Niedaleko miasta znajduje się Zapora San Colombano oraz wyjątkowe Sanktuarium tego samego świętego patrona.

Rovereto to miasto muzeów: ma tutaj swoją siedzibę MART di Trento (Muzeum Sztuki Współczesnej), Depreo’s House of Futurist Art czyli Muzeum Sztuki Futurystycznej, Włoskie Muzeum Wojenne oraz Muzeum Historii Miasta. Regularnie odbywają się tutaj festiwale i wydarzenia artystyczne i kulturalne, a na stałe w kalendarzu zapisał się Festiwal Wschód - Zachód (Oriente – Occidente), Tydzień Mozartowski czy Festiwal Filmowy Archeological Cinema. W mieście znajduje się również teatr il Teatro Comunale Riccardo Zandonai, który jest najstarszym obiektem teatralnym na terenie Trentino, pochodzącym z drugiej połowy XVIII wieku.

Starówka Rovereto jest niezwykle zbita i ciasna. Wąskie uliczki, małe placyki, wysokie fasady pałaców. W mieście nie ma katedry, a największym kościołem jest Chiesa Arcipretale di San Marco czyli Kościół Świętego Marka. Nie trudno doszukać się weneckich korzeni w mieści i w tym kościele: nie tylko patronuje mu Św. Marek Ewangelista, patron Wenecji, ale również na fasadzie najważniejszym elementem dekoracyjnym jest skrzydlaty lew. Jest to jedna z najstarszych świątyń miasta, przebudowywana wielokrotnie, obecnie jest w stylu baroku weneckiego i przypomina swoim wyglądem kościoły na lagunie. W kościele przechowywany jest czczony przez mieszkańców wizerunek Matki Bożej Wspomożycielki, patronki miasta. Obecny obraz jest kopią słynnego dzieła Lucasa Cranach zwanego il Vecchio, wykonanego w XVI wieku, którego oryginał znajduje się obecnie w Katedrze w Innsbrucku. Roveretanie czczą swoją Madonnę z niezwykłym oddaniem, a 5 sierpnia co roku burmistrz przekazuje Jej ogromną święcę w darze. Wnętrze kościoła jest barokowe, bogato zdobione, z licznymi ołtarzami bocznymi.

Kolejnym ważnym kościołem w mieście jest barokowy Kościół Matki Boskiej z Loreto w którym czczona jest figura Madonny Loretańskiej. Budynek powstał pod koniec XVII wieku, ma barokową fasadę z figurami św. Franciszka i św. Antoniego w dolnej części oraz św. Józefa i św. Jana od Krzyża w górnej części. Jednonawowe wnętrze przykryte kolebkowym sklepieniem charakteryzuje się dużą ilością nagrobków ważnych mieszkańców miasta z XVIII wieku. W Ołtarzu Głównym Matka Boska Loretańska oraz św. Benedykt i św. Scholastyka.

Sanktuarium Madonna del Monte znajduje się na wzgórzu poza centrum miasta, a kult Matki Boskiej sięga XV wieku, kiedy powstała w tym miejscu pierwsza kaplica, a w niej nieznany artysta namalował fresk Matki Bożej z Dzieciątkiem. Obecny kościół jest barokowy i pochodzi z XVII wieku, a z pierwszej kaplicy przeniesiono do Ołtarza Głównego ukochany wizerunek Maryi. Przez długie lata miejsce to należało do możnej i wpływowej Rodziny Tacchi z Rovereto, a ich wyjątkowo elegancki grobowiec znajduje się zaraz obok kościoła.

W centrum miasta jednym z głównych placów jest niewielki Piazza delle Erbe otoczony jasnymi fasadami pałaców i ozdobiony uroczą fontanną. Piazza Cesare Battisti to uroczy zakątek, który zdobi Fontanna Neptuna. Z kolei Piazza Antonio Rosmini jest trochę większy, posiada nowoczesną fontannę na środku, a jednym z pałaców przy tym placu jest przepiękny budynek Palazzo del Ben – Conti d’Arco, w którym mieści się siedziba banku Cassa di Risparmio di Trento e Rovereto. Pałac ten wzniesiony w XV wieku był najpierw siedzibą Rodu Benich, a następnie został zakupiony przez Ród D’Arco. Budynek jest w stylu renesansu weneckiego i jego fasada jest bogato dekorowana barwnymi malowidłami. To jeden z najciekawszych pałaców miasta, z podcieniami, eleganckimi schodami i balkonikami oraz eleganckimi wnętrzami, które są obecnie siedzibą Fundacji Caritro.

Weneckim śladem w Rovereto jest także zamek. Castello di Rovereto zwany również Castel Veneto góruje nad centrum od strony wschodniej na skalnym wzniesieniu nad Potokiem Leno niedaleko Placu Piazza Podestà i Ratusza. Pierwszy zamek w tym miejscu wybudowała Rodzina Lizzana, a obecna twierdza to wieloletnia siedziba Rodu Castelbarco, którzy swój pierwszy zamek wznieśli na początku XIV wieku, a następnie w wieku XV go przebudowali. W 1416 roku Wenecjanie zajęli wzgórze i zmienili wystrój i charakter zamku nadając mu wygląd najbardziej zbliżony do obecnego. Dodano 57-metrowej głębokości studnię i szerokie mury obronne, na których mieściły się dziesiątki armat. Na rogach wzniesiono dwie wieże Torrione Marino i Torrione Malipiero. Zamek jest dzisiaj siedzibą muzeum.

Rovereto to także Miasto Pokoju i miasto pamięci. Dwa miejsca związane z historią współczesną I i II Wojny Światowej: to Sacrario Militare di Castel Dante oraz La Campana dei Caduti upamiętniają ofiary poległe w obu konfliktach.

La Campana dei Caduti to ogromny dzwon, który od 1965 roku znajduje się na Wzgórzu Miravalle w Rovereto. Upamiętnia ofiary I Wojny Światowej, a jego powstanie zawdzięczamy idei Antonio Rossaro, księdza z Rovereto. Wykonano go z brązu odzyskanego z armat, które wykorzystywane były podczas działań wojennych w okolicy miasta. Dzwon został odlany w 1924 roku w Trydencie i przetransportowany do Rovereto; początkowo umieszczono go na Wieży Malipiero na Zamku w obecności Królowej Małgorzaty Sabaudzkiej. Pomysłodawcy nie byli jednak zadowoleni z dźwięku dzwonu i zlecili wykonanie nowego, ale wybuch II Wojny Światowej uniemożliwił jego zainstalowanie. W wyniku bombardowania miasta dzwon ten został zniszczony, a po wojnie, w latach 60-tych, wykonano kolejny, który w 1966 roku został ustawiony w obecnym miejscu, po uprzednim błogosławieństwie papieskim przez Papieża Pawła VI, które miało miejsce w Rzymie 31 października 1965 roku. Na Wzgórzu Miravalle dzwon zawisł 10 kwietnia 1966 roku w Niedzielę Wielkanocną. Od tego czasu, co wieczór, dzwon wybija sto uderzeń mających przypominać i ostrzegać przed tragicznymi konfliktami w dziejach ludzkości.

Z kolei Sacrario militare di Castel Dante to pomnik nagrobny, który wznosi się na Wzgórzu Castel Dante wybudowany w okresie międzywojennym (1933-1936). Złożono w nim prochy ofiar konfliktu I Wojny Światowej. Budynek jest dwupiętrowy na planie koła, a wewnątrz mieści się wspólna mogiła około 20 tysięcy żołnierzy: włoskich, austriackich, czechosłowackich i węgierskich, którzy oddali życie w tych okolicach podczas Wielkiej Wojny. Całość przykryta jest metalową kopuła i przypomina świątynię w stylu rzymskim. W nazwie wzgórza figuruje imię tego największego poety Italii, który według tradycji był gościem Zamku Castelbarco wznoszącego się w XIV wieku w tym miejscu.

Rovereto nie jest słynną metą turystyczną, nie ma zabytków ani dzieł sztuki na skalę międzynarodową, ale jest ciepłym, serdecznym miastem przepięknie położonym, stanowiącym wspaniałą bazę wypadową zarówno w Dolomity, jak i nad Jezioro Garda i jego okolice. Świetnie skomunikowany z Italią i Austrią, a także z głównymi miastami włoskiej Północy zdecydowanie zasługuje na wizytę.