O Italii / VENETO / OGRÓD BOTANICZNY W PADWIE

W poszukiwaniu cienia i wytchnienia w dużym mieście czyli o najstarszym ogrodzie botanicznym świata

Orto Botanico di Padova to jeden z najstarszych ogrodów świata. Powstał w 1545 roku na mocy uchwały Senatu Weneckiego z dnia 29 czerwca, a to oznacza, że za kilka dni będzie obchodził swoje 476 urodziny. Co ciekawe przez te prawie 500 lat nigdy nie zmienił swojej lokalizacji i nieustannie znajduje się w tym samym miejscu, rozrastając się za to ogromnie.

Ogród Botaniczny od początku był oddziałem Padewskiego Uniwersytetu. To właśnie chęć poznania, zbadania, rozwoju i dociekliwość XVI-wiecznych profesorów i studentów medycyny oraz starania Giovanni Battista da Monte doprowadziły do założenia ogrodu. Miał im służyć do badań, nauki rozpoznawania gatunków oraz umiejętności wykorzystywania roślin w medycynie. Dzięki Republice Weneckiej (do której w owym czasie należała Padwa) oraz jej kontaktom handlowym w całym Basenie Morza Śródziemnego do miasta docierały nieznane rośliny z różnych zakątków Europy, Azji i Afryki – to właśnie one stały się podstawą zbiorów padewskiego ogrodu: lilak pospolity z Persji, hiacynt wschodni z Azji czy przywiezione zza oceanu rośliny amerykańskie: agawa amerykańska, słonecznik zwyczajny bądź ziemniak. Pierwszy katalog roślin został wydany w 1591 roku i zawierał prawie 1200 skatalogowanych, zbadanych i opisanych gatunków! Dzięki naukowcom z Padwy wiele roślin znalazło swoje zastosowanie w medycynie, farmakologii i zielarstwie 500 lat temu.

Ogród regularnie się rozrastał, nabywał różne gatunki roślin ze wszystkich stron świata i posiadał bardzo ciekawe eksponaty. Z czasem stał się łakomym kąskiem dla złodziei w związku z czym teren został ogrodzony wysokim murem i zabezpieczony. Najstarsza część ogrodu zachowała się właściwie niezmieniona do czasów obecnych i możemy ją zwiedzać.

Orto Botanico został zaprojektowany przez Andrea Moroni z Bergamo. Jego fascynacja renesansem i geometrycznymi założeniami jest widoczna w ogrodzie i dzisiaj: ogród jest na planie koła w który wpisany został kwadrat podzielony na cztery równe części dzięki dwom alejkom przecinającym się na środku pod kątem prostym – jedna z nich przebiega dokładnie na linii północ-południe, a druga wschód-zachód. Na początku XVIII wieku wybudowano cztery bramy, a następnie otoczono całość murem z kamienną balustradą. Przy bramie południowej i wschodniej powstały fontanny, które udekorowano rzeźbami. W połowie XIX wieku wybudowano szklarnie, które zachowały się do dzisiaj.

Obecnie w ogrodzie wyznaczonych jest około 2000 stanowisk, a każda grupa roślin jest dokładnie opisana na specjalnych metalowych tabliczkach. Ogród zajmuje powierzchnię 2,2 hektara. Jest własnością publiczną, ale opiekuje się nim nieustannie Uniwersytet Padewski. W 1997 roku Ogród Botaniczny w Padwie został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, a w 2014 roku w pobliżu renesansowego ogrodu powstał nowoczesny Ogród Różnorodności Biologicznej (czyli Giardino della Biodiversità). Nowe szklarnie powstały według projektu Giorgio Strappazzon, umieszczono w ich około 1300 gatunków roślin z całego świata podzielonych na strefy klimatyczne. Na dachu zamontowane panele fotowoltaiczne oraz specjalny system zbierania deszczówki, która jest gromadzona, a następnie wykorzystywana do podlewania roślin. Dodatkowo do ogrodu należy także tak zwany pas buforowy czyli pas bezpieczeństwa oddzielający go od miasta.

Faktycznie wchodząc do ogrodu czujemy się jakbyśmy przenieśli się w czasoprzestrzeni. Z ruchliwych i hałaśliwych ulic i placów Padwy wchodzimy nagle do zielonego raju - oazy ciszy, spokoju, cienia i wytchnienia. Spacer wśród wysokich soczyście zielonych drzew, wśród kolorowych kwiatów, różnorodnych krzewów z każdego kontynentu, delikatnego szumu przelewającej się wody jest przyjemnością wartą swojej ceny. Bilet wstępu do ogrodu kosztuje 10 euro (ulgowy 5 euro), ogród znajduje się dosłownie kilka kroków od Prato della Valle, Bazyliki Św. Antoniego i Bazyliki Św. Justyny, które widoczne wśród drzew i krzewów przypominają nam, że nadal jesteśmy w przepięknej Padwie.