O Italii / TRENTINO - ALTO ADIGE / JEZIORA

Jeziora Trentino Alto Adige to przeglądająca się w Słońcu dusza regionu w której odbijają się cudowne Alpy

Na terenie Regionu Trentino – Alto Adige naliczymy ponad 500 jezior, ale większość z nich to niewielkie jeziorka alpejskie pochodzenia polodowcowego usytuowane powyżej 1500 metrów n.p.m. Największe jeziora leżą w doliną albo na równinach, w południowej części regionu. Największym jest Jezioro Garda (największe jezioro we Włoszech o powierzchni 370 km²), ale do regionu należy jedynie jego północny fragment, a prawie całe jezioro podzielone jest pomiędzy Veneto i Lombardię. Największym w całości położonym jeziorem naturalnym Trentino – Alto Adige jest Lago di Caldonazzo, na terenie Prowincji Trydent. Natomiast największym sztucznym zbiornikiem jest Lago di Resia. Z pozostałych większych jezior należy wymienić jeszcze sztuczne Jezioro Świętej Justyny (Lago di Santa Giustina), a także Jezioro Molveno, Jezioro Ledro i Jezioro d’Idro – wszystkie trzy naturalne. W poniższej tabeli umieściłam najciekawsze jeziora według wielkości, podkreślić jednak należy, iż jedynie te, które w całości leżą na terenie Regionu Trydent Górna Adyga. Opisy jezior znajdują się w osobnych artykułach z podziałem na prowincje.

Jeziora Prowincji  Trydent /Trentino/:

Jezioro Garda to przede wszystkim jezioro Veneto i Lombardii, do Regionu Trydent Górna Adyga należy jedynie ok. 15 kilometrów linii brzegowej. Po stronie trydenckiej nad Gardą znajdują się tylko trzy miejscowości: Torbole, Linfano i największe z nich Riva del Garda. Miasteczko to weszło w skład Państwa Włoskiego dopiero w 1919 roku i jest dzisiaj jednym z najchętniej odwiedzanych nad jeziorem: ośrodkiem sportów wodnych, rowerowych wycieczek czy beztroskiego wypoczynku nad czystą wodą jeziora.

/Na temat Jeziora Garda więcej informacji znajdziesz tutaj:  https://stradeditalia.eu/pl/artykul/jezioro-garda-95 /

Największym naturalnym jeziorem w całości położonym na terenie Trydentu jest Lago di Caldonazzo o powierzchni 5,6 km² i maksymalnej głębokości 49 metrów. Wokół jeziora powstały ośrodki wypoczynkowe gdzie można uprawiać narty wodne, windsurfing, żeglarstwo i kajakarstwo oraz inne sporty wodne, albo zrelaksować się na jednej z wielu plaż. Jezioro Caldonazzo znajduje się na wysokości Trydentu, około 20 kilometrów od miasta w kierunku południowo-wschodnim. Kilka kilometrów dalej na wschód znajduje się kolejne jezioro Trentino: to malutkie Lago di Levico, o powierzchni 1,1 km² i głębokości dochodzącej do 38 metrów. Oba jeziora należą do najcieplejszych w całej Europie Środkowej, a w okolicy Jeziora Levico leży miasto uzdrowiskowe Levico Terme. Oba jeziora są bardzo czyste, mają piękne zadbane plaże i otrzymały prestiżowe wyróżnienie Bandiera Blu, międzynarodowy certyfikat wydawany przez FEE (Foundation for Environmental Education) wydawany miejscom wyjątkowo zadbanym, gdzie woda jest krystaliczna, a plaże czyste.

Jezioro Molveno to jedno z najpiękniejszych jezior Italii, nazywane cenną perłą w cennej szkatule za poetą Antonio Fogazzaro, autorem tego porównania. To naturalne jezioro alpejskie położone na terenie Prowincji Trydent otoczone Alpejskimi pasmami: na zachodzie Dolomitami Brenta, a na południu przez masyw Monte Gazza i Monte Paganella. W 2019 roku, po raz kolejny zresztą, zostało uznane za najpiękniejsze jezioro Włoch ze względu na swoje krystaliczne wody, świetnie zagospodarowane, przygotowane i przede wszystkim wyjątkowo czyste plaże oraz bezpieczeństwo, a wyróżnienie to przyznaje Legambiente oraz Touring Club Italiano – prestiżowe organizacje z zakresu ochrony środowiska i turystyki. Pod względem powierzchni jest drugim naturalnym jeziorem Regionu Trydent Górna Adyga (po Jeziorze Caldonazzo) – ma 3,27 km² powierzchni, 4,4 km długości i 1,5 km szerokości. Maksymalna głębokość jeziora to 123 metry. Najpopularniejszym ośrodkiem wypoczynkowym nad jeziorem jest miejscowość Molveno, położona od północnej strony lago. Od 1957 roku Lago di Molveno jest związane z elektrownią wodną na Jeziorze Santa Massenza. Jezioro leży na terenie Parco Naturale Adamello Brenta, a w jego wodach odbijają się przepiękne Dolomity.

Lago di Ledro, na terenie Prownicji Trento, znajduje się około 15 km od miejscowości Riva del Garda i Jeziora Garda w dolinie, która łączy Dolinę Rzeki Chiesa z Jeziorem Garda. Położone jest na wysokości 655 metrów n.p.m., a jego powierzchnia wynosi 2,2 km². Jezioro ma wydłużony kształt i maksymalną głębokość 48 metrów. W jeziorze można pływać, a okolice wokół brzegów są ulubionym miejscem na długie spacery, a 10 km obwodu jeziora daje takie możliwości. Oprócz tego można tu uprawiać wszelkiego rodzaju sporty wodne jak windsurfing, żeglarstwo, kajakarstwo, a także łowić ryby, jeździć na rowerze, jeździć konno czy biegać. Woda w jeziorze nie tylko ma cudowny lazurowy kolor, ale jest wyjątkowo ciepła jak na zbiornik alpejski: latem temperatura może dochodzić nawet do 25^oC. Nad jeziorem znajdują się cztery zorganizowane plaże, wszystkie ogólnodostępne i darmowe, w Pieve di Ledro, Molina di Ledro, Pur oraz w Mezzolago. A jak już znudzimy się relaksem nad wodą to możemy odwiedzić muzeum: to il Museo delle Palafitte di Ledro. Palafitte do takie małe drewniane domki mieszkalne na palach, które były w użyciu głównie w czasach antycznych, a  dzisiaj budowane są jeszcze przez niektóre plemiona w Afryce bądź w Azji. W 1929 roku na wschodnim brzegu jeziora w wyniku obniżenia się poziomu wody odnaleziono starożytną wioskę, która ma 4000 tysiące lat! Muzeum to jest dzisiaj najważniejszym tego typu w Europie ze względu na rozmiar i stan zachowania domków. Od 2011 roku jest wpisane na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Muzeum posiada rekonstrukcję całej wioski z epoki brązu, z umeblowany drewnianymi domeczkami, wyposażonymi w przedmioty codziennego użytku. Jest udostępnione do zwiedzania w okresie marzec - listopad, a wstęp jest płatny (bilet normalny €4,50). Oficjalnie muzeum to jest częścią MUSE, czyli il Museo delle Scienze w Trydencie. Więcej info na temat muzeum tutaj: https://www.palafitteledro.it/ W 2009 i 2011 roku miało tutaj miejsce pewne wydarzenie – algi (oscillatoria rubescens) mieszkające w jeziorze zakwitły na czerwono nadające wodom jeziora niesamowitego koloru.

Lago di Tovel jest maleńkie, ale niezwykle urokliwe. To jezioro alpejskie na terenie Parco Naturale Adamello Brenta, położone na wysokości 1178 m n.p.m. Najbliższą miejscowością jest oddalone o 17 km Tuenno. Jezioro leży pomiędzy Monte Peller na zachodzie, a Masywem della Campa na wschodzie. To skaliste Dolomity Brenta, najpiękniejsze pasmo górskie Italii. Jezioro nazywano także il Lago degli Orsi czyli Jeziorem Niedźwiedzi ze względu na obecność brunatnych misi w dolinie, a także il Lago Rosso (Jezioro Czerwone) ze względu na fenomen kwitnienia żyjących w wodzie alg (tovellia sanguinea) i barwienia wody na przepiękny czerwony kolor - zjawisko to ostatni raz miało miejsce w 1964 roku (obecna nazwa jeziora nawiązuje właśnie do kwitnących na czerwono glonów). Jezioro jest niewielkich rozmiarów (0,37 km^2, długość 1 km, szerokość 0,5 km), ma dość nieregularny kształt. Pomimo tego, że dojazd jest niełatwy, najbliższa okolica jest dość dobrze zorganizowana: jest parking dla samochodów, hotel, schronisko, stacja meteorologiczna oraz Casa del Parco Lago Rosso, która jest związana ze zjawiskiem czerwienienia się wody jeziora i pomimo tego, że już od 50 lat jezioro nie zmieniło barwy, sława pozostała. Dochodziło do tego latem, przy wysokich temperaturach powietrza i wody w jeziorku. Niestety ostatni raz można to było zaobserwować w latach 60-tych XX wieku (i pojedyncze przypadki w latach 70-tych i 80-tych). Proces ten zaniknął z powodu braku obecności odpowiedniej ilości azotu i fosforu w wodzie. Pomimo tego, że jezioro nie barwi się już na czerwono, nie brakuje legend które to zjawisko przypisują cudom i nadprzyrodzonym siłom. Jedna z nich opowiada o księżniczce o imieniu Tresenga, która mieszkała w okolicy. O rękę dziewczyny starało się wielu młodzieńców, ale ona każdego odrzucała. Jeden z nich, Lavinto, król Tuenno, nie ustawał w zalotach i oświadczał się dziesiątki razy, w końcu jednak wyruszył zbrojnie, aby zdobyć swoją ukochaną siłą. Nie spodobało się to ani jej, ani jej ojcu, ani ludowi plemienia z którego pochodziła. Nie bacząc na to, że są dużo słabsi liczebnie stawili czoła armii Lavinto i walczyli zaciekle na brzegu jeziora. Pod koniec krwawej bitwy Tresenga została śmiertelnie ugodzona mieczem przez samego Lavinto. Na koniec dnia wody jeziora zabarwiły się na czerwono od krwi tych, którzy zginęli w obronie honoru i godności swojej księżniczki. Tradycyjnie wierzy się, że nocami księżniczka Tresenga siada nad brzegiem i płacze krwawymi łzami na losem swoim i swoich ludzi i właśnie wtedy wody jeziora zmieniają kolor. Piękna legenda, piękne jezioro, warto wybrać się w te okolice, aby zobaczyć na własne oczy odbicie skalnych szczytów Dolomitów w jego krystalicznie czystych wodach.

Lago di Lamar jest typowym jeziorem alpejskim położonym w południowo – zachodniej części Trentino 714 metrów n.p.m. Podziemnymi kanałami połączone jest z Doliną Adygi, od której oddziela go masyw Monte Soprasasso. Jezioro jest niewielkich rozmiarów: powierzchnia 0,045 km², a maksymalna głębokość to 14 metrów. Jest jeziorem bez dopływów i bez odpływów, jedynie niewielkie potoczki zasilają jego wody, szczególnie w okresie wiosennym. W jeziorze można się kąpać do czego zachęca przejrzysta woda i rozległa trawiasta plaża, dno jednak bardzo stromo opada należy więc niezwykle uważać podczas pływania. Okolica jest przepiękna: zielone lasy iglaste, cudowna widoki na góry, ścieżki spacerowe. W bezpośrednim sąsiedztwie Jeziora Lamar, tylko 150 metrów na południe, znajduje się Jezioro Santo. Ma wydłużony kształt, powierzchnię 0,11 km² oraz maksymalną głębokość 16 metrów, długość 675 metrów oraz 150 metrów szerokości w najszerszym punkcie. Oba jeziora są ulubionym miejscem nurków podwodnych, ze względu na krystaliczne wody i skalne dno. W okolicy uprawia się także skoki do wody ze skalnych ścian wokół wody. Dojazd możliwy jest jedynie od Terlago; Lago di Santo nie jest w  żaden sposób zagospodarowane, natomiast nad Lamar oprócz przygotowanej plaży są dwa bary i ratownik.

Jeziora Lamar i Santo znajdują się na terenie Valle Dei Laghi czyli Doliny Jezior, która wzięła swoją nazwę od kilku jezior skupionych ma małej powierzchni. Oprócz Lamar i Santo znajdują się tam następujące jeziora: Terlago, Santa Massenza, Toblino, Lagolo, Cavedine, Bagatoi oraz Solo. Dolina ta biegnie w kierunku południowo – zachodnim od Doliny Rzeki Adygi i wcisnęła się  pomiędzy masywy Monte Bondone i Cima Tosa.

Lago d’Idro to jezioro graniczne pomiędzy Trento Alto Adige, a Lombardią. Znajduje się właściwie w całości na terenie Prowincji Brescia (Lombardia), ale granice pomiędzy regionami przebiegają wzdłuż północno – wschodnich brzegów jeziora, więc warto o nim wspomnieć. Idro położone jest na wysokości 368 metrów n.p.m., zajmuje powierzchnię prawie 11 km², a jego maksymalne głębokości dochodzą do 122 metrów. Ma 10 km długości i niecałe 2 km szerokości w najszerszym miejscu. Ma dość regularny, wydłużony kształt, na południu jest wąziutkie i rozszerza się równomiernie w kierunku północnym. Wody jeziora są bogate w ryby, a okolice obfitują w różnego rodzaju ptaki. Przez jezioro przepływa Rzeka Chiese. W Lago d’Idro można się kąpać i jest ono ulubionym miejscem wypoczynku rodzin z dziećmi, a jedna z plaż otrzymała wyróżnienie Bandiera Blu. Wycieczki statkiem po jeziorze pomogą nam poznać i docenić jego piękno i zrelaksować się w ciszy i w otoczeniu niesamowitych widoków.

Jeziora Prowincji Bolzano /Tirolo – Południowy Tyrol/:

Lago di Resia ma dwa „naj”: jest największym sztucznym zbiornikiem Regionu Trentino Alto Adige i jest najdalej na północny – zachód położonym jeziorem Włoch – tak naprawdę leży kilka kilometrów od potrójnej granicy włosko – austriacko – szwajcarskiej. Jest przepięknie położone, na wysokości 1500 metrów n.p.m., w Dolinie Val Venosta, otoczone przez cudowne Alpy. Ma wydłużony kształt, około 15 kilometrów w obwodzie, długość 6 km, szerokość 1 km w najszerszym miejscu, maksymalną głębokość 22,5 m oraz powierzchnię 6,6 km². Pobliska Przełęcz Resia, gdzie jest przejście drogowe z Austrią, znajduje się tylko 3 kilometry od położonego w północnej części jeziora miasteczka Resia. Miejsce to jest najczęściej odwiedzane z powodu zalanej dzwonnicy – pozostałości istniejącej przed zalaniem jeziora niewielkiej osady Curon Venosta. Przed 1950 rokiem okolica wyglądała inaczej niż dzisiaj: w miejscu dzisiejszego sztucznego Jeziora Resia istniały dwa mniejsze: Resia i Curon. Tam gdzie dzisiaj zobaczymy wystającą ponad powierzchnię wody campanile była wioska Curon Venosta ze 163 domami i kościołem z dzwonnicą. Plan wybudowania w tym miejscu elektrowni wodnej pojawił się już w 1910 roku, ale dopiero po II Wojnie Światowej przystąpiono do działania, chociaż oficjalnie datą rozpoczęcia budowy jest rok 1939. Budowę zakończono 28 sierpnia 1949 roku. Pomysł zalania okolicy i wybudowania sztucznego jeziora natrafił na wielki sprzeciw mieszkańców. Uznany został przez Tyrolczyków za złośliwość ze strony władzy i Rzymu w stosunku do nich; udali się nawet z protestem do Papieża, ale nic nie udało im się uzyskać. Tama została wybudowana, elektrownia uruchomiana, a wioska i domy zniknęły pod wodą – tylko dzwonnicy kościoła nie udało się zalać i jest dzisiaj niemym świadkiem tamtych trudnych wydarzeń, ale i wielką atrakcją turystyczną. Pochodzi z połowy XIV wieku, a przylegający do niej kościół był dużo późniejszy (1832-1838). Zimą, kiedy jezioro zamarza, można dojść do dzwonnicy po lodzie, a powierzchnia zbiornika zamienia się w lodowisko. Według legendy, podczas wietrznych nocy do tej pory słychać bicie dzwonów z campanile, które w rzeczywistości zostały z niej usunięte przez zalaniem jeziora. W 2009 roku dzwonnica została poddana konserwacji i koniecznym naprawom; w tym celu obniżono poziom wody w jeziorze, aby ułatwić dostęp do wieży i umożliwić prace. Zimą okolica jest prawdziwym rajem dla miłośników białych sportów: na jeziorze uprawia się łyżwiarstwo, a w okolicznych górach narciarstwo biegowe i zjazdowe.

Niecałe 2 kilometry na południe od Lago di Resia znajduje się następne jezioro: to Lago di San Valentino alla Muta. To drugie co do wielkości jezioro naturalne Prowincji Bolzano, po Jeziorze Caldaro. Ma 2,2 km długości i około 600 metrów szerokości, jego powierzchnia to 0,89 km². Leży na wysokości 1450 metrów n.p.m.

Lago di Santa Giustina to kolejny sztuczny zbiornik regionu. Ma kształt litery Y, z czego lewe ramię jest dłuższe niż prawe. Jest zasilane głównie przez Potok Noce. To największe sztuczne jezioro Prowincji Bolzano, ma powierzchnię 3,5 km², długość 6 km i szerokość 1 km. W 1951 roku, po 5 latach budowy, uruchomiono elektrownię wodną i tamę. Nazwa zbiornika pochodzi od antycznego Eremu Świętej Justyny położonego niedaleko jeziora. W wyniku budowy zalano kilka mostów, które przy niskim poziomie wody są widoczne w różnych miejscach jeziora. Od zachodniej strony jeziora znajduje się miasto Cles oraz zamek Castello di Cles.

Jezioro Caldaro to największy naturalny zbiornik Prowincji Bolzano (Południowego Tyrolu). Jest położone na wysokości 216 m n.p.m., około 20 km od stolicy prowincji, po zachodniej stronie Autostrady A22. Jezioro to jest zasilane źródłami podziemnymi. Jest popularnym miejscem turystycznym, posiada bardzo dobrze rozwiniętą infrastrukturę: kąpieliska, plaże, kempingi, hotele i restauracje, szczególnie w miejscowości San Giuseppe al Lago przy północno – zachodnim brzegu jeziora. Ma 1,4 km² powierzchni i maksymalną głębokość 5,5 metra.

Lago di Braies to kolejne maleńkie oczko wodne cudownie położone w otoczeniu Dolomitów, tym razem w Dolinie Pusteria (Val Pusteria). Jezioro leży na wysokości 1496 metrów n.p.m. i ma 0,33 km² powierzchni, głębokość dochodzącą do 36 metrów, 1,2 km długości i 300-400 metrów szerokości. Maksymalna temperatura wody to 14^oC. Najbliższym większym miastem jest Cortina d’Ampezzo, a do stolicy Prowincji, Bolzano, jest około 100 km. Niemieckojęzyczna nazwa jeziora to Pragser Wildsee i to właśnie ona pojawiła się już w XIII wieku na określenie tego miejsca, a włoska nazwa funkcjonuje dopiero od 1940 roku i pochodzi od Gminy Braies oraz potoku o takiej samej nazwie, który przez jezioro przepływa. Jezioro znajduje się na terenie Parco Naturale Fanes – Sennes e Braies, a w jego najbliższej okolicy wznosi się imponująca skalna ściana Croda del Becco o wysokości 2810 m n.p.m. Jezioro przyciąga tłumy turystów swoimi przepięknymi kolorami szmaragdu, swoimi krystalicznymi wodami i cudowną okolicą w której jest położone. W ostatnich latach Jezioro Braies stało się wyjątkowo popularne wśród turystów – jest dzisiaj jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w całym Regionie Trydent Górna Adyga. Nad jeziorem znajduje się ogromy hotel Albergo Ristorante Pragser Wildsee, parkingi dla samochodów (płatne w wysokim sezonie) oraz Kaplica Lago di Braies. Wokół jeziora biegnie ścieżka spacerowa o długości 3 kilometrów, wygodna i płaska od strony wschodniej, ale stroma i wąska od strony zachodniej. Latem można wynająć łódki i popływać po jeziorze, a zimą woda zazwyczaj zamarza i jezioro staje się naturalnym lodowiskiem. Od 2012 roku odbywają się tutaj zawody curlingu. Woda w jeziorze ma cudowny kolor, a najchętniej fotografowanym pejzażem jest widok od północnej strony jeziora z drewnianym domkiem na palach (to tak zwana palafitta). Lago di Braies jest słynne także dzięki telewizji: latem 2010 roku nakręcono tutaj serial Un passo dal cielo emitowany w RAI1 w 2011 roku. Do 2018 roku nakręcono w sumie pięć sezonów. Lago di Braies zapisało się także w niezwykle trudnej historii II Wojny Światowej: pod koniec kwietnia 1945 roku Niemcy przytransportowali do hotelu nad jeziorem 141 więźniów z Obozu Koncentracyjnego w Dachau. Byli wśród nich głównie więźniowie polityczni wysokiego szczebla m.in. ostatni kanclerz austriacki Kurt von Schuschnigg, ostatni premier francuski Leon Blum, włoski generał Sante Garibaldi, były premier węgierski Miklos Kallay, dowódca greckiego wojska Alexandro Papagos oraz wiele innych znanych osobistości ze świata polityki i kościoła. 4 maja 1945 roku o godzinie 6.45 wszyscy zostali uwolnieni przez wojska amerykańskie, a niemieccy żołnierze zostali rozbrojeni i pojmani jako jeńcy wojenni.

Lago di Carezza to niewielkie oczko wodne usytuowane około 25 km od Bolzano na wysokości 1534 metrów n.p.m. otoczone stromymi zboczami Masywu Latemar. Wody jeziora są niezwykłe, a w dialekcie latyńskim określone jako „arcoboan” – tęczowe. Jezioro jest pozbawione dopływów i odpływów, nie ma również źródeł podziemnych, dlatego też poziom wody waha się w zależności od pory roku oraz ilości opadów i warunków meteorologicznych. Najwięcej wody w jeziorze jest późną wiosną, kiedy to topi się śnieg z okolicznych gór: w tym okresie długość jeziora wynosi około 280 metrów, a szerokość około 135 metrów, najgłębszy punkt zaś osiąga 17 metrów. W okresie wysokich temperatur letnich jezioro zmniejsza swoją powierzchnię i głębokość, czasami bardzo znacząco – aż do jesieni kiedy znowu zaczyna napełniać się wodą podczas jesiennych opadów deszczu. Najniższy zanotowany poziom wody określono na 6 metrów głębokości. Zimą jezioro zamarza. Maksymalna temperatura wody w sierpniu to 13^oC. Jezioro Carezza jest popularnym celem wycieczek turystycznych. 30 października 2018 roku okolicę nawiedziła potworna burza z niezwykle silnym wiatrem o prędkości 120 km/h, który powalił ogromne obszary leśne zmieniając krajobraz jeziora. Według ekspertów będą potrzebne dziesięciolecia, aby drzewostan powrócił do stanu poprzedzającego ten fatalny dzień. Z jeziorem związana jest piękna legenda nawiązująca do ladyńskiej nazwy tego miejsca: Lec de Ergobando (po włosku: Lago di Arcobaleno) czyli Jezioro Tęczy. Opowiada o pięknej nimfie o imieniu Ondina, która zamieszkiwała wody jeziora. Potwór Latemar zakochał się w niej i kilkakrotnie próbował ją porwać, ale zawsze udawało się schronić jej w wodach jeziora. Pewnego razu Latemar, za namową Czarownicy Masare, sprawił, że na jeziorze pojawiła się przepiękna tęcza. Zaciekawiona nimfa wyszła z wody żeby zobaczyć to cudu, ale widząc potwora natychmiast uciekła z powrotem wystraszona. Latemar, wściekły, wziął tęczę i roztrzaskał ją na tysiące kawałków, które wpadły do wody jeziora. Od tego czasu w jeziorze odbijają się wszystkie kolory tęczy, a brązowa rzeźba nimfy Ondina została umieszczona na jeziorze.